Oyun, çocuğun kendi dünyasını yansıtabildiği, eğlenceli bir aktivitedir. Çocukların kendisini ifade etme becerileri kazanması, özgüveninin gelişmesi, kendisini tanıması, kendini gerçekleştirmesi ve özyeterlilik kazanması için en kolay yoldur.
Oyunla birlikte çocuklar duygularını yaratıcı bir şekilde yansıtabilecekleri bir alan bulmuş olurlar, yaratıcı düşünmenin, etkili sorun çözmenin ve çevreleri ile olumlu bir iletişim kurmanın ilk adımını atarlar.
Kısacası oyun çocukların hayatı öğrendikleri ve her gün yeni bir deneyim yaşadıkları, özgür alanlarıdır.
Bu nedenle çocukların okulda ve evde oynadıkları oyunlar onların ruhuna açılan kapılardır diyebiliriz. Aşağıdaki tabloda çocukların yaş gelişimine göre oynadıkları oyunlar ve içerikleri yer alıyor. Sizler de çocuklarınızın oynadığı oyunları gözlemleyerek hangi aşamada olduklarını ve nasıl gelişme göstereceklerini takip edebilirsiniz.
| ÇOCUKLARIN YAŞ GELİŞİMİNE GÖRE OYUNLAR | |||||
| YAŞ | DUYU/YARATICI OYUN | FİZİKSEL OYUN | ARAŞTIRMA OYUNU | SOSYAL OYUN | SEMBOLİK OYUN |
| 0-1 yaş | Tüm vücudunu ve tüm duyularını (Koklama, dokunma, tatma, duyma, görme) kullanır. | Tekrarları olan oyunları sever.Dokunsal oyunları sever. | Kendi ve annesinin vücudunu kullanır.“Bu nedir?”
“Ne yapabilirim?” sorularını araştırır. |
Anne-Çocuğun sırayla yaptığı oyunları sever.Sesleri kopyalar. | İlk sözlerini söyler. |
| 1-2 yaş | Yemekle ve kendisi ile oynar.Kelimeler ve seslerle ilgili oyunları sever.
Tüm duyularını (Koklama, dokunma, tatma, duyma, görme) kullanır. |
Büyük kasları ile ilgili oyunlar (Koşma, yürüme ),
Küçük kaslarla ilgili oyunlar (İnşa etme) |
Fiziksel araştırmalar yapar. (İtme/çekme, saklanma/arama, yukarıda/altında) | Saklambaç, güreşme, yuvarlanma, bireysel oyun ve yanında oynayanları izleme | Taklit oyunları, rol oynama ve durumları taklit etme oyunları oynamaya başlar. |
| 3-4 yaş | Kum, su, oyun hamuru, boyalar, kelimeler, hikayeler ve müzikle ilgili oyunlar oynar. | Koşma, zıplama, dans etme, top oynama, çizme ve kesme ile ilgilenir. | Problem çözme, inşa oyunları ve yapboz | Etkileşimli oyun ve paralel oyun (Yan yana iki çocuğun farklı oyunlar oynaması),Kovalamacalar | İstediği karaktere bürünme oyunları biraz daha karmaşık olmaya başlamıştır. |
| 5-12 yaş | Yaratıcı sanat çalışmaları, müzik, kitaplar, hikâyeler ve evcil hayvanlar ilgisini çeker. | Kurallı oyunlar, jimnastik ve spor, dikiş ve inşa etme ve yazma ilgisini çeker. | Bir şeyler yapma, teknik ve bilimsel konularla ilgili oyunları sever | Etkileşimli oyun, yarışmalar ve sosyal oyunlara katılım | Uzun süreli sosyodramatik oyunlar planlar ve oynar.(Av-avcı,düğün, öğretmencilik…) |
| 12 yaş üstü | Yaratıcı sanatlar, sevmek, pişirmek, aile olma gibi yetişkin rollerini test ettikleri oyunlar. | Spor türleri, hobiler ilgisini çeker. | Fen ve teknolojiye ilgi duyar. | Kurallı oyunlar oynar. | Fikirler bulma, hayal kurma, bir rolü yazma ve oynama ile ilgili oyunlar oynar. |
Kaynak: Linnet, McMahon, 1992, Handbook of Play Therapy, Routledge Press.